Genç Zebra İspinozları trafik gürültüsüne maruz kaldıklarında kuş sesleri duyanlara nazaran gelişimsel problem yaşıyor!

Eğer yoğun bir otoyolda muhabbet etmenin zor olduğunu düşünüyorsanız bir de orada bir yavru kuş büyütmeyi deneyin. Gelişmekte olan kuşlarda yapılan deneylere göre trafik gürültüsü gelişimlerini yavaşlatıyor ve ömür boyu süren sorunlara neden oluyor.^[1] Bulgular ses kirliliğinin yabani hayvanların ve insanların yaşamına etkisi hakkında yeni endişeler oluşturuyor. Kaliforniya Politeknik Eyalet Üniversitesi'nde bir ekolojist olan ve deneye dahil olmayan Clinton Francis, çalışma hakkında şöyle söylüyor:

Duke Üniversitesi Tıp Merkezinden Doktor Paul Yen’in liderliğindeki bir grup araştırmacıya göre, yüksek kafein alımı alkol alımı olmaksızın gerçekleşen karaciğer yağlanmasını engelleyebiliyor. 

Alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması hastalığı, adından da anlayabileceğiniz gibi, yüksek oranda alkol alımından kaynaklanmayan yağlanma türüdür. Şu anda, diyet ve egzersizleri göz önünde bulundurmazsak, alkole bağlı olmayan karaciğer yağlanması hastalığının kesin tedavisi yoktur. 

-Albert Einstein

Yaratıcı düşünce, hayal gücünü kullanarak yeni fikirler üretme yeteneğidir. Bu yetenek, insanları başarıya taşıyan birçok önemli özelliği içerir: yenilik, problem çözme, esneklik ve özgünlük. İşte yaratıcı düşünceyi geliştirmek için adımlar:

Hayvanların ölüme nasıl tepki verdikleri uzun bir süredir insanların ilgisini çekmektedir.^[9] Ancak bu konudaki sistematik çalışmalar oldukça yenidir; öyle ki, bu alandaki bilimsel sahaların tanımlanması bile sadece birkaç sene öncesine dayanmaktadır.^[10] Buna rağmen, özellikle de yas tutma, matem tutma, keder sergileme gibi davranışlar, hayvan davranış bilimcilerin (etologların) giderek yükselen ilgi alanları arasında bulunmaktadır.^[11]

Bu yazımızda, hayvanların ölüm sonrasında sergiledikleri bazı tepkilerden yola çıkarak, bilimsel araştırmaların bu konuda neler söylediğine bakış atacağız. Bunu yapmadan önce, bazı kavramları netleştirmekte fayda görüyoruz:

Elektromanyetizma, elektriksel yükleri ve onlarla ilişkili alan ve kuvvetleri inceleyen bilim dalıdır. Elektrik ve manyetizma, elektromanyetizmanın iki yönüdür.

Elektrik ve manyetizma, uzun bir süre boyunca ayrı kuvvetler olarak düşünülmüştü. Ancak 19. yüzyılda birbirleriyle ilişkili olgular olarak görülmeye başladı ve nihayetinde bunların gerçekten de aynı kuvvetin farklı parçaları olduğu keşfedildi.

Kediler arasında oldukça yaygın bir mutasyon olarak karşımıza çıkan 4 kulaklılık, fotoğrafta görülebileceği gibi 4 adet kulak kepçesine neden olmaktadır.

Bu durumun tek başına görüldüğü neredeyse tüm kedilerde, ekstra 2 kepçe herhangi bir işe yaramamaktadır ve kulak kanalına bağlanmamaktadır. Ancak özellikle 1950'lerde yürütülen araştırmalarda, başka mutasyonlarla bir araya gelen bu mutasyonun, 4 işlevsel kulağa yol açabileceğini göstermiştir.

Daha önceden duyurduğumuz üzere, Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanması planlanan yeni müfredatta biyolojiyle hiçbir alakası olmadığı evrensel olarak bilinen "yaratılışçılık" inancının biyolojik bir hipotez veya teoriymiş gibi sunulmasına yönelik bazı çabalar bulunmaktaydı. Görünen o ki bu bariz hatadan cayılmış ve müfredatın dili, kısmen de olsa modern biyoloji ile hizalanacak bir seviyeye getirilmiş. Aradaki farkı, aşağıdaki görseli iki yana kaydırarak görebilirsiniz:

Modern bilimsel gerçekleri aşındırmaya yönelik bu tür çabalar, Türkiye'nin özellikle de son 30 yıllık "yakın" tarihi açısından yeni bir girişim olmasa da, bu girişimlerin başarıya ulaşması hâlinde Türkiye'de hâlihazırda çok az bulunan modern eğitim anlayışının tamamen yok olması kaçınılmaz olacaktır. Daha önemlisi, biyolojinin evrensel olarak kabul edilen evrim gibi prensiplerinden tamamen uzaklaşılması, ilerleyen dönemde bu hatalardan geri dönme kabiliyetini de kısıtlayacak, gerçek bir bilim eğitimini yerleştirme ve uygulama süresini dikkate değer miktarda arttıracaktır. Bu nedenlerle lise biyoloji müfredatına bilimsel olmayan şahsi inançların sokulması çabasına kesin ve sarsılmaz bir şekilde karşı koymak, Türkiye'nin her geçen yıl daha da azalan bilimsel ümitlerini canlı tutmak adına elzemdir.

Kara deliklerle ilgili popüler bilim kitapları ve fizik eğitimi makaleleri genellikle bu nesnelerin özelliklerini analiz etmeye odaklanır, ancak bunlarla ilgili yanlış anlamalara çok az dikkat eder veya hiç dikkat etmez. Kara deliklerin uzman olmayanlar arasında uyandırdığı büyük ilgi göz önüne alındığında, ki bu ilgi yakın zamanda kitle iletişim araçları tarafından tüm dünyaya yayılan ilk kara delik görüntüsüyle daha da artmıştır, günümüzde bu kavram yanılgılarını analiz etmek özellikle önemlidir. Bu durum özellikle, diğer zorlukların yanı sıra öğrencilerinin bilimsel kavram yanılgılarını düzeltme sorumluluğuna sahip olan hem okul hem de üniversite düzeyindeki fizik öğretmenleri için geçerlidir.

Bize kalırsa kara deliklerle ilgili en yaygın yanılgılar şunlardır:

Şamanizm, uygulayıcısı olarak görülen şamanın, trans gibi değişmiş bir bilinç durumu yardımıyla ruhlar dünyasıyla irtibat kurabildiğine inanılan bir inanç sistemidir.^[1] Ruhlar dünyasıyla olan bu irtibatın ana amacı, ruhlar veya manevi enerjileri fiziksel dünyaya yönlendirerek onlardan şifa, kehanet veya başka türlü bir yardım almaktır.

Şamanizm, her din veya inançta olduğu gibi zaman ve mekana bağlı olarak çeşitli kültürlerden etkilenmiştir. Bu yüzden tek ve müstakil bir Şamanizm tanımına bağlı kalmak hatalı olacaktır; ancak istisnaların her zaman olabileceğini göz önünde bulundurarak şöyle bir genelleme yapabiliriz: Şamanizm olgusunun merkezinde, ruhlar ve katmanlar (dünyalar) arasındaki aracı rolü bulunan bir şamanın olduğu bir inanç sistemidir. Özellikle eski dönemlerde yaşamış insanlarının dünya ve evren algısının bu rolde katkısı büyüktür.

Karasu'nun Tuzla mahallesinde gece gözlemlendik. Özellikle gece 12'den sonra aktif haldeydi ve çığlık gibi sesi rahatlıkla duyabiliyordu. Ardiye olarak kullandığımız alanı daha önce kullandığını ve yine orayı tercih edebileceğini düşünerek alanı inceledik. Alanda irili ufaklı dışkılara ve 1 adet pelete rastladık. İncelediğimiz peçeli baykuş peletinden kemirgenlere ait 5 kafa tası, ön ve arka ayak kemikleri ayrıca böcek (Insecta) sınıfından Coleoptera (Kın Kanatlılar) takımının üyelerine ait dış iskelete parçaları bulunmuştur.

Beyaz yüz çehresi ve altın rengi tüyleriyle en çok bilinen baykuş türlerinden biridir. 32-40 cm boya, 107-110 cm kanat açıklığına ve 430-620 gram vücut ağırlığına sahiptir. Dişi ve erkek cinsiyetleri birbirlerine oldukça benzerdir, fakat dişi ve genç bireylerde benek sayısı erkeklerden daha yoğundur.